Overijverig

Hij stond dus op, at en dronk. Dat voedsel gaf hem kracht genoeg om veertig dagen en nachten door te reizen naar de berg Horeb, de berg van God. Daar zocht hij onderdak in een grot.

Maar de Here zei tegen hem: ‘Wat doet u hier, Elia?’ Hij antwoordde: ‘Ik heb met grote ijver gewerkt voor de Here, de God van de hemelse legers, maar de Israëlieten hebben hun verbond met U verbroken, uw altaren vernield en uw profeten gedood. Alleen ik ben nog over en nu willen zij mij ook doden.’ ‘Ga naar buiten en kom vóór Mij staan op de berg,’ droeg de Here hem op. En toen Elia daar stond, zou de Here voorbijgaan, maar een vreselijke windstoot schoot over de berghelling, deze was zo hard dat enkele bergen uiteen scheurden en stukken rots losraakten. De Here Zelf was echter niet in die windstoot aanwezig. Op de windstoot volgde een aardbeving, maar ook daarin was de Here niet aanwezig. De aardbeving werd gevolgd door een vuur, maar ook daarin was de Here niet te bekennen. En na dat vuur volgde een zacht suizen van de wind. (1 Koningen 19:8-12 Het Boek)

Wat is de context? Elia heeft het namens God opgenomen tegen de Baälpriesters. Hij had de wedstrijd overtuigend gewonnen, maar dat was blijkbaar niet genoeg. Er moesten koppen rollen. Dat is een terugkerende gruwel bij het lezen van oudtestamentische geschiedenissen. Een overwinning is pas geslaagd wanneer al je tegenstanders genadeloos vermoord, onthoofd en totaal uitgebannen zijn. Dat uitroeien was een vergelding, maar het werkte ook preventief: de kans op wraak wordt klein wanneer er niets van je vijand overblijft en afschrikking doet de rest.

Geweld roept tegengeweld op. Elia kan niet nagenieten. Hij moet vluchten, een terugkerend thema in de bijbel. Nadat hij een doodsbedreiging heeft ontvangen vlucht hij de woestijn in waar hij –hoe toevallig– onder een braamstruik in slaap valt. Totaal uitgeput, volledig gedesillusioneerd.

Mensen met burn-out (ik weet daar iets van) herkennen dit. Al je ijver heeft zich plotseling tegen je gekeerd. Je draait je doodmoe en vertwijfeld om en ziet verschroeide aarde. Jou resten lege handen en een huilend hart. Relativeren lukt niet meer, je schroeft je geest muurvast in sombere redeneringen.

Dankzij Tom Wright’s Paulus-biografie gaan er bij dit bijbelgedeelte allerlei lampjes branden. Dat is positief, want mijn batterij doet het kennelijk weer.

In vers 8 lezen we dat Elia naar de Horeb moet. Deskundigen herkennen de Sinaï-berg waar Mozes de Wet ontving. Elia moet over de woestijnweg terug naar Damascus… (vers 15) en die route zet ons op het spoor van Saulus, beter bekend als Paulus. Nog zo’n fanatieke ijveraar die meende dat hij op de goede weg was.

‘Ik heb met grote ijver gewerkt voor de Here, de God van de hemelse legers, maar de Israëlieten hebben hun verbond met U verbroken, uw altaren vernield en uw profeten gedood. Alleen ik ben nog over en nu willen zij mij ook doden.’ (1 Koningen 19:10 idem 19:14)

Leg deze wanhopig herhaalde woorden van Elia eens naast die van Paulus en vraag je af wat de stille stem van God in jouw oor fluistert. Zelf hoor ik: “Je bent niet alleen, IK BEN bij je.”

We zijn er bijna onderdoor gegaan en waren bang het niet te overleven. Wij hadden het gevoel ten dode opgeschreven te zijn en konden er zelf niets tegen doen. Maar dat was goed, want toen hebben wij alles aan God overgegeven. Alleen Hij kon ons nog redden, Hij, die zelfs doden levend maakt. (1 Corinthiërs 1:8,9 Het Boek)

Fijnproevers verwijs ik naar dit artikel van Tom Wright en naar zijn Paulusbiografie.