Hoogtevrees en faalangst

Mozes beklom de berg om God te ontmoeten en de Here riep hem vanaf de berg en zei: ‘Geef deze opdrachten door aan het volk Israël. Zeg hun: “U hebt gezien wat Ik met de Egyptenaren heb gedaan en hoe Ik u bij Mij heb gebracht, zoals een arend zijn jong op zijn rug meeneemt. Als u Mij gehoorzaamt en uw deel van ons verbond naleeft, zult u mijn eigendom zijn tussen alle andere volken, want de hele aarde is mijn bezit. U zult een koninkrijk van priesters van God en een heilig volk zijn.” Vertel dit aan de Israëlieten.’ (Exodus 19:3-6 Het Boek)

Toen verklaarde de Here: ‘Ik ben de Here, uw God, die u uit de slavernij in Egypte heeft bevrijd. (Exodus 20:1 Het Boek)

Op de Sinaï hield de Allerhoogste zijn topontmoetingen met Mozes. Je kunt in Exodus proberen mee te tellen en dan lijkt het erop dat Mozes deze berg zo’n 8 maal op- en afging.

Feitelijk kun je Mozes beschouwen als diplomaat tussen hemel en aarde. De man die tegen een confrontatie met farao opzag, sterk twijfelde aan zijn eigen geschiktheid, klimt bij herhaling zo’n 2000 meter omhoog om God te ontmoeten.

Je hoort wel zeggen: “Ik ben niet gelovig maar ik houd me wel aan de tien geboden.” Ik wil niemand in verlegenheid brengen, maar noem die tien geboden dan eens op…

God staat boven alles, je mag geen afgoden vereren. Je blijft met je vingers van de vrouw en de spullen van een ander af (in die tijd betrof dat met hetzelfde gemak ook slaven). Moord niet, lieg en bedrieg niet, heb heilig ontzag voor Gods naam, houd de rustdag. Respecteer je ouders.

Let op: er bestaan joodse, katholieke en protestantse versies en interpretaties van de tien geboden.

De tien geboden zijn een eigen leven gaan leiden, maar wie Exodus leest (en de wetboeken die daarop volgen) ziet dat de wetgeving veel omvangrijker en gedetailleerder was. Ik krijg het zelf nogal benauwd bij Mozes’ topontmoeting en ga al lezend enorm verlangen naar een bergtopervaring van geheel andere orde: de Bergrede van Jezus. (Mattheus 5, 6 en 7)

Wetteloos leven is verschrikkelijk. In elk geval stellen de oudtestamentische voorschriften paal en perk aan allerlei vormen van onrecht, waaronder eigenrichting en bloedwraak. Daarom is het joodse volk zo blij met de Wet – ze hebben er zelfs een speciaal feest voor: Simchat Thora (=vreugde der Wet).     

Op de berg Sinaï was Gods verschijning een angstaanjagende gebeurtenis. Duidelijk ook bedoeld om te imponeren en te tonen dat dit een ernstige zaak was. Bovendien werd met al dat gedonder en gebliksem een soort dekkingsvuur aan Mozes geboden: het volk moest ook ontzag voor hem krijgen. God zelf hult zich daarbij in duisternis, lezen we – opvallend genoeg – in Exodus 19:21.

Het is ongelofelijk lang geleden en vandaag kijken wij met een hoofd vol vraagtekens naar deze teksten. Zelf haal ik moed uit onderstaande verklaring, afkomstig uit het nieuwe testament. Jezus biedt het complete beeld van God – een enorme geruststelling voor wie door al dat gedonder en gebliksem hoogtevrees of faalangst heeft opgelopen.

Want Mozes heeft ons ooit de wet gegeven, maar Jezus Christus bracht ons genade en waarheid. (Johannes 1:17 Het Boek)