Vriendelijkheid kost niets

Zelfscannen in de supermarkt, tanken met een pasje bij de automaat, praten tegen een computer met een levensechte stem, urenlang reizen zonder ook maar met één persoon een enkel woord te wisselen. We leven in een wereld waarin het menselijk contact steeds vluchtiger en oppervlakkiger dreigt te worden en waarin het vooral gewenst lijkt om cool and collected op een ander over te komen. Maar ik vind dat we nu vaak erg onverschillig met elkaar omgaan. Dit is mijn persoonlijke pleidooi voor meer wellevendheid. Vriendelijkheid kost niets, maar betaalt zich meestal uit.

Ieder voor zich

Het lijkt wel of we in dit dichtbevolkte land steeds meer langs elkaar heen leven. Voor mij is het in principe niet moeilijk even een praatje te maken – ik heb altijd wel iets te melden of te vragen en ik ben van nature niet zo verlegen. En toch doe ik het vaak niet. In de praktijk heb ik geleerd anderen vooral met rust te laten, jezelf niet aan iemand op te dringen, een veilige afstand aan te houden – ook omdat je niet weet of een ander contact waardeert of hoe hij of zij hierop zal reageren.

Het schijnt dat je een hondje moet nemen. Dan loop je elke dag buiten en de hondjes brengen de baasjes als vanzelf tot elkaar. Ik ga geen hondje nemen (zou liever weer een kat in huis willen), maar ik heb gelukkig mijn camera. Door foto’s te maken heb ik al veel leuke ontmoetingen gehad. Om te beginnen val je iets meer op met een grote camera in handen. Met een mobiel kun je nog wel stiekem een plaatje schieten, met een spiegelreflexcamera wordt dat wat lastiger – al heb je wel telelenzen en zou je jezelf in de bosjes kunnen verstoppen. (Voor de goede orde, dat laatste doe ik niet).

Talrijke kansen

Ik ben zo’n vreemdeling die mensen in het voorbijgaan vriendelijk groet. Maakt niet uit wat voor mensen. Begrijp me goed, ik doe dit niet in een drukke winkelstraat, maar op een voet- of fietspad zeg ik mensen gedag. Soms groeten ze terug, vaak blijven ze zwijgend langs me heen kijken.

Iemand op straat groeten in dit deel van het land een eenvoudige manier om je mensbeeld bij te stellen. Soms verwacht je een vriendelijke reactie maar krijg je helemaal niets, soms denk je dat iemand wel voor zich uit zal blijven turen en ontvang je een glimlach en groet terug.

Elke dag zijn er talrijke kansen om vriendelijk te zijn. De risico’s die je daarbij loopt zijn te verwaarlozen. Het is eerder zo dat een groet of grapje bozig starende mensen een kort moment laat ontdooien. Ik ben niet altijd wellevend of attent, maar ik probeer het wel.

Het meisje aan de kassa van Appie draagt een naambordje. Ik zeg: “Goedemiddag, Jilla”. Ze kijkt even verbaasd op. “Het staat op je bordje,” verklaar ik. “Spreek ik het verkeerd uit?” Ze lacht. “Ja. Het is Dzjilla!” “Sorry. Dat zeggen mensen zeker vaak verkeerd,” reageer ik. “Bijna niemand zegt het goed”, laat ze me berustend weten. Als ik wegga kan ik haar een goede dag wensen én daarbij haar naam correct uitspreken. Je schrijft trouwens Yilla.

Praatje met de buren

De buurman twee huizen verderop is onlangs opnieuw vader geworden. Hij staat zijn grote grijze auto te wassen en ik ben slechts één keer bij hem op bezoek geweest. Dat was bij de geboorte van het eerste kind, een meisje, een jaar of drie terug. Die kleine dochter staat in de deuropening toe te kijken en ik vertel dat we destijds langskwamen omdat we bij het inparkeren per ongeluk zijn auto hadden geschampt. Dat weet hij nog… zie ik aan zijn glimlach. “Ik dacht, laat ik dat deze keer maar niet doen en gewoon naar je toe lopen om te feliciteren.”

Hoe moeilijk is het om een praatje met je buren te maken? Moeilijker dan je misschien denkt. In elk geval hier, bij ons in Hoofddorp. Wij wonen vanaf het allereerste begin in deze wijk en hebben buren zien komen en gaan. Je kunt hier jarenlang wonen zonder echt contact met je buren te hebben. Steek je hand op bij het wegrijden en groet bij het thuiskomen, wens elkaar tijdens de jaarwisseling het allerbeste en vraag een enkele keer of de muziek een beetje zachter mag. Dat gaat jarenlang goed.

Geloof het of niet, ik moet mezelf ertoe zetten om de buren even aan te spreken. Het is veel eenvoudiger om zwijgend naar binnen te glippen en niemand wordt dan boos of verdrietig. Maar onlangs vertel ik een andere autowassende buurman dat ik zijn nieuwe witte bolide heel mooi vind en niet lang daarna hoor ik van hem dat z’n stiefmoeder is overleden. Hij is blij met zijn auto, maar tegelijkertijd verdrietig over het verlies. Ik vertel hem – en zijn vriendin die inmiddels naast hem is komen staan – over mijn burn-out. “Daarom zit ik nu al maanden thuis,” leg ik uit. Ik ga naar binnen voordat de perenijsjes in mijn boodschappentas smelten.

Doe de test

Het lijkt me niet dat ik de enige ben die het lastig vindt om ‘zomaar’ een praatje te maken. Dit is mijn voorstel. Doe de test. Spreek deze week eens bewust iemand vriendelijk aan, maak een compliment, stel een vraag. Kijk of het ijs smelt en zie wat er gebeurt. Laat het hier in de reacties maar weten, dan hebben we gelijk een gezellig praatje. Hoop ik. Ik doe zelf ook mee.