Wat te denken van de filmpjes van Kerk in Actie? Waar ooit de protestanten in verzet kwamen tegen de beelden van de katholieken, zijn de rollen in deze dagen voor Pasen omgekeerd. Stille beelden zijn ooit van hun sokkel getrokken, weerloos uit veel kerken gekieperd. Protestanten wisten het beter: zij bogen niet voor idolen.
En toen werd het 2017 na Christus en kreeg het woord ‘reclamespot’ een dubbele lading. Protestanten bogen zich voor het beeld en lieten zich adviseren door slimme reclamemakers. Een confronterende oproep om te delen moest uitdagen en verbinden, maar leidt nu tot ongewenste verdeeldheid en bezeerde zielen. Als je te veel moet uitleggen, ben je waarschijnlijk ongewild je doel voorbijgeschoten.
Kunnen gekwetste katholieken en andere orthodoxe beelddenkers door het scheuren heen kijken? Zijn zij bereid de protestantse kerk-in-activisten te vergeven? Ik hoop het.
Wat vind ik zelf van de reclamebeelden? Ik heb een dubbel gevoel. Dat gezicht van Christus is me dierbaar. Als je een foto van een andere dierbare van mij verscheurt, kom ik vanuit gekwetste emotie waarschijnlijk niet toe aan diepere bedoelingen. De pijn overstemt mijn begrip.
Tegelijkertijd kan ik me een geschilderde crucifix herinneren die genadeloos in stukken werd gezaagd. Ik vond dat een verbijsterende visuele preek en nam in stilte twee stukken hout mee naar huis om verder na te denken over dit houten avondmaal. Ik was geschokt maar niet gekwetst. Maar ik kom uit het protestantse deel van de verscheurde kerk – het deel dat zich vijf eeuwen terug pijnlijk heeft afgesneden. Ik zit met de brokstukken van deze erfenis en verlang met heel mijn hart naar genezing.
Omdat kerkleiders verstandige mensen zijn die veel tijd krijgen om na te denken, vind ik dat hier een inschattingsfout is gemaakt. Effectbejag blijft – ook met de beste bedoelingen – effectbejag. Er zullen vast marketeers met overtuigingskracht aan de andere kant van de tafel gezeten hebben, maar de opdrachtgevers hadden hier m.i. niet in mee mogen gaan – wetend dat deze beelden voor veel medegelovigen pijn aan ogen en hart doen. Je kunt er desgewenst voor kiezen niet naar the Passion te kijken, maar zo’n reclamespot komt binnen zonder kloppen. En geloof mij, ik ben wel wat gewend, maar deze beelden doen mij ook zeer.
Denk aan de AIDS-campagne die goedbedoeld maar te weinig doordacht was. Nu schiet de kerk in de eigen voet – onbedoeld en deels ongevoeld – juist omdat we de verbinding met de rest van het Lichaam 500 jaar geleden hebben doorgesneden. We hebben meer wijsheid, meer fijngevoeligheid, meer zichtbaar verlangen naar herstelde eenheid en minder pijnlijke reclamespotjes nodig.
Paul Abspoel 
Helemaal mee eens!
Het is maar een Plaatje en een beeld. Wel een plaatje van Jezus maar vooral populair gevormd vanuit de westerse cultuur. Hoe zien ze hem in China & Japan, hoe zag 2017 jaar geleden de gemiddelde man er in die streek uit? WE leven in een beeldcultuur waar het beeld, gevoel voor de tekst gaat. Daarom is de Passion nu een hit en in mijn jaren 70 YCS the movie. Allemaal beelden van????
Zelf kan ik het ook wel relativeren, maar ik vind zo’n publieke uiting onhandig als je bedenkt dat zo’n icoon voor veel gelovigen niet ‘maar een plaatje’ is. In een tijd dat orthodoxe gelovigen moeten toezien hoe hun heiligdommen en religieuze uitingen vernietigd worden, is dit niet de best doordachte metafoor. Niet voor niets deinzen de makers van the Passion ervoor terug Jezus aan een kruis te laten hangen of hem zelfs maar te laten slaan. Het is allemaal niet nodig om toch je punt te kunnen maken. Ik vrees dat deze metafoor ook op veel weerstand, verontwaardiging en negatieve reacties kan leiden. Dat zal toch niet de bedoeling geweest zijn. Ik twijfel nogmaals geen moment aan de oprechte bedoelingen.
Oprechte gevoelens alleen zijn niet voldoende.
Je vraagtekens bij de vormgeving begrijp ik en voel ik. Het lijkt eerder op iets (nou ja: ‘iets’?) stukmaken dan delen, zoals je bijvoorbeeld ook geen heilige boeken verbrandt, en nee: dat kan niet de bedoeling zijn.
‘Verbeelding’ van het geloof ligt per definitie ingewikkeld, want wanneer is er sprake van het uitbeelden en verlevendigen van een religieus verhaal en wanneer gaat dat over in aanbidding? (Van katholieke komaf hoop ik stiekem dat de uitbeeldingen slechts dienen ter ondersteuning van de inspiratie, maar het is mij natuurlijk niet onbekend dat veel elementen binnen deze christelijke stroming toch iets weg hebben van verering). Wel denk ik dat de laatste decennia meer ruimte is ontstaan voor persoonlijke interpretatie en dat de verschillen in stromingen kleiner zijn geworden, ook al is dat voor een groot deel te wijten aan de invloed van de secularisatie.
Je relaas over het in stukken gezaagde crucifix ken ik in een andere variant en eigenlijk net andersom: er gaat een verhaal over een Frans kerkje dat in de Tweede Wereldoorlog door een bombardement zwaar werd beschadigd. Bij het ruimen van de puin werd het crucifix gevonden; de handen en voeten waren er door de klap afgebroken. Bij de wederopbouw van het kerkje werden de ledematen weer aangevuld met eigen maaksels van klei en daaronder werd een bord geplaatst met de boodschap: ‘ Christus ging ons voor. Nu moeten wij zelf voor zijn handen en voeten op deze wereld zorgen.’ Niet delen, maar verbinden. Daar kan ik ook iets meer mee…
Dank weer voor je bespiegelingen en ik wens je inspirerende Paasdagen toe.